Dzierzgów

Dzierzgów - Sanktuarium Maryjne

Znajduje się na świętokrzyskim Szlaku Miejsc Mocy. Kultem otacza się tutaj XVI-wieczną ikonę, pochodzącą z terenu dzisiejszej Ukrainy. Wizerunek przywiózł ze sobą po bitwie pod Beresteczkiem w 1651 roku jeden z przedstawicieli rodu Myszkowskich (najprawdopodobniej Jan Stanisław), którego rodzina mieszkała w okolicy. Obraz stał się sławny w 1664 roku, kiedy 22 lipca kościelny zauważył, że z oczu Marii płyną łzy. Matka Boska Dzierzgowska płakała cztery dni, świadkiem tego byli miejscowi księżą oraz okoliczna szlachta i chłopi. Komisja, specjalnie powołana przez biskupa krakowskiego, orzekła nadprzyrodzony charakter zjawiska i zezwoliła na kult obrazu. Wydarzenie upamiętnił w swojej twórczości Wespazjan Kochowski, który mieszkał w okolicy.  Do Dzierzgowa pielgrzymowały tłumy, chorzy doznawali tutaj uzdrowienia. Zostawiali w podzięce liczne wota, które niestety w dużej części zrabowali żołnierze rosyjscy w 1794 roku. Do dzisiaj można oglądać kulę, zostawioną w 1850 roku przez cierpiącą na nogi mieszkankę Szczekocin, której Matka Boska Dzierzgowska przywróciła zdrowie, a także ordery, biżuterię, plakietki. Na uwagę zasługuje srebrna sukienka, która niegdyś ozdabiała obraz, a obecnie znajduje się na jego kopii na jednym z feretronów. Pod względami ikonograficznymi Matka Boska Dzierzgowska należy do typu Hodegetrii: na jej lewym ramieniu siedzi mały Jezus, a ona wskazuje na niego dłonią. Maria nosi zieloną suknię oraz ciemnoczerwony płaszcz, ozdobiony trzema gwiazdami oraz frędzelkami. Dzieciątko jest ubrane w długą szatkę. W jednym ręku trzyma księgę, a drugą błogosławi. W górnej części obrazu pojawiają się postaci dwóch aniołów.

Obraz początkowo znajdował się w drewnianym kościele. Potem przeniesiono go do nowej, również drewnianej świątyni, postawionej w XVIII wieku, a następnie do kościoła murowanego, który stoi do dziś. Obecną świątynię, noszącą wezwanie Wniebowzięcia NMP, wybudowano latach 1903 - 1913 w stylu neogotyckim, choć pewne elementy nawiązują do innych epok. Jest to trójnawowa bazylika o prezbiterium zakończonym półokrągłą absydą. Wysoki i strzelisty budynek jest najokazalszą świątynią w okolicy.

Formy ostrołukowe dominują natomiast w ołtarzu, który przypomina fasadę gotyckiej katedry. Pojawiają się w nim m. in. takie elementy jak żabki i pinakle. Po bokach w ołtarzu widoczne są duże figury świętych Piotra i Pawła. W zwieńczeniu ołtarza scena Wniebowzięcia NMP, ilustrująca wezwanie kościoła. Poniżej obrazu Matki Boskiej w ołtarzu widać figurę św. Klemensa, drugiego patrona kościoła w Dzierzgowie.

W kościele dzierzgowskim na uwagę zasługują jeszcze dwa wyobrażenia maryjne: przy filarze z lewej strony znajduje się feretron z wizerunkiem Matki Boskiej Śnieżnej, a na feretronie przy środkowym filarze z prawej strony kopia Matki Boskiej Kodeńskiej. Maria na tym obrazie jest ukazana w postawie stojącej, z Dzieciątkiem na ręku. W zasadzie większość powierzchni obrazu pokrywa metalowa, rozłożysta sukienka.

Blisko prezbiterium po obu stronach nawy wiszą dwa dużej wielkości obrazy. Po prawej stronie widzimy „Modlitwę w Ogrójcu”, a po lewej wizerunek św. Maksymiliana Kolbe z globem ziemskim opasanym różańcem, na którym widnieją litery „NMP”. Na drugim planie pojawia się postać Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej.

W ołtarzu bocznym w kaplicy przy prawej nawie znajduje się obraz św. Józefa z Dzieciątkiem i lilią. Zastawia on pierwotny, mocno zniszczony wizerunek przedstawiający św. Jana Nepomucena.

W apsydzie prawej nawy znajduje się malowidło ścienne przedstawiające Chrzest Chrystusa. Na sklepieniu natomiast widnieją alegorie Wiary, Nadziei i Miłości. W górnej części ścian zilustrowano Dary Ducha św.

W ołtarzu bocznym, umieszczonym w apsydzie nawy lewej, po bokach znajdują się figury śś. Dominika i Franciszka. Obaj święci mają przytroczone do pasa różańce, gdyż byli propagatorami tej modlitwy. W środkowej części ołtarza znajduje się obraz, który również wiąże się z tematyką różańcową. Przedstawia Matkę Boską z Dzieciątkiem, która na obłoku ukazuje się św. Katarzynie Sieneńskiej oraz św. Dominikowi.

W ołtarzu bocznym w kaplicy przy nawie lewej znajduje się barokowy krucyfiks, a w zwieńczeniu wizerunek św. Mikołaja.

Na uwagę zasługuje ambona oraz stacje Drogi Krzyżowej.